Salatalık
Salatalık yiyecek olarak 6 bin yıldan fazla müddettir Hindistan’da kullanılıyor. Salatalığın birinci yırtıcı görünümü, günümüzdeki salatalıktan çok farklı. Dışı dikenlerle kaplı, içi çekirdeklerle dolu ve avuç içi büyüklüğünde. Lakin daha değerlisi zehirli olmalarıydı.
Tedavi gayeli kullanılmak için yetiştirilen salatalar, Romalılar ve Yunanlılar tarafından çok tüketilse de, günümüzde tüm dünya tarafından hala tüketiliyor.
Muz
Birinci muzun günümüzden 7000 yıl evvel Papua Yeni Gine’de ve Güney Doğu Asya’da ekilmeye başladığı düşünülüyor. Bunu 10 bin yıl önceye dayandıran kaynaklarda mevcut olduğu söyleniyor. Birinci ekilmesinden günümüze kadar gelen muz da büyük değişiklikler kelam konusu. Yepyeni hali daha kısa ve sertti. İçerisinde ise siyah çekirdekler bulunuyordu.
Günümüzde rengi bile değiştirilen muzun; yeşil, siyah ve kırmızı üzere renkleri mevcut. Şu an yediğimiz muz, iki farklı muz çeşidinin birbiriyle karıştırılmasıyla elde edildiği söyleniyor.
Beşerler tarafından genetiği değiştirilen muzun tekrar günümüzde her boyutta satıldığını görebilmek mümkün. Üstelik içerisinde çekirdek yok ve dışı korunma hedefli kaplanmış.
Karpuz
Sıcak havaların vazgeçilmezi, kırmızı ve bol sulu karpuz da genetiği değiştirilen meyveler ortasında. Ressam Giovanni Stanchi’nin 17. yüzyılda sergilediği bu resmi, çağdaş dünyada kimsenin görmediği bir karpuz çeşidini bize yansıtıyor. Bilim insanları 17. yüzyılda yetiştirilen bu karpuzların içinde spiral formlara rastlandığını ve kesildiğinde altı adet üçgen kesiminin ortaya çıktığını belirtiyorlar.
Daha kalın, koyu renk kabuklu, iri çekirdekli ve yenilebilir kırmızı kısımları günümüzdekine oranla çok daha az görünüyor. Vakit içinde karpuz farklı çeşitleriyle de karşımıza çıkıyor. O denli ki çekirdeksiz üretilmişleri bile mevcut. Bilhassa Çin’de minik karpuzlarbile yetiştiriliyor.
Yalnızca Çin ile hudut kalmıyor, Asyalılar’ın genetiği değiştirilmiş küp halinde olan karpuzları da günümüzde çok konuşuluyor. Sonuç olarak şimdiki karpuzlar daha sulu ve kırmızı renginde olsa da birçok insan tadının değiştiğini düşünüyor.
Patlıcan
Birinci patlıcanlar Çin’de yetiştirildi ve günümüzdeki çağdaş olanlardan çok farklı görünüyordu. Sap kısmında dikenleri vardı. Ayrıyeten kısa ve tombul bir yapıya sahipti. Kimi kaynaklarda rengi sarı yahut mavi olarak belirtiliyor.
Şu anki haline gelebilmesi için ise çok fazla vakit ve uğraş harcanmış durumda. Yabani patlıcanlara göregünümüz patlıcanları daha lezzetli ve daha yenilebilir bir hale getirilmiş.
Şeftali
Şeftali Çin’de birinci kere M.Ö 4000’lere dayanıyor. Şu an yediğimiz sulu, yumuşak ve tüylü halinden eser yok. Genetiği değiştirilmeden evvel kızılcığa ve eriğe benzemesiyle çok dikkat çekiyordu. Bu meyvenin tatlı, tuzlu ve biraz ekşi tadı vardı.
Parlak bir kabuğa sahipti ve yüzde 36’sı çekirdeğini, yüzde 64’ü ise yenilebilir kısmını oluşturuyordu. Boyutları küçük olduğu için az etliydi. Çinliler tarafından evcilleştirilen ve günümüze kadar gelen şeftalilerin boyutu 64 kat büyütülmüş ve yenilebilir kısmı yüzde 90’lara çıkarılmış.
Mısır
Tekrar birinci mısır M.Ö 7000 yılında beşerler tarafından yetiştirilmeye başlanıyor. Besinler ortasında en büyük değişikliği mısır yaşamış. Günümüzdeki mısır üzere sarı taneleri ve püskülleri yoktu. Sulu sulu yediğimiz mısır o vakitler patates üzere kuru bir yapıya sahipti
Anavatanı Güney Amerika’dır. Oradan denizciler tarafından Avrupa, Afrika, Çin ile Hindistan’a getirilmiş ve daha sonra tüm dünyaya yayılmıştır. Kimi kaynaklara nazaran ise Kaşif Kristof Kolomb’un Amerika’yı keşfetmesi sonrası dünyaya yayıldığı söyleniyor. Bugünkü mısırın 9000 yıl evvelki atalarından bin kat daha büyük olduğu bildiriliyor.
Havuç
Günümüzdeki havuçlar turuncu renkli, sulu ve çıtır. Lakin 10. yüzyılda Suriye bölgesinde yetiştiği söylenenbu havuçların genetiği beşerler tarafından büyük değişime uğruyor. Ağaç kökünü andıran havuçların acı bir tadı vardı.
Bu periyotta havuçlar mor ya da beyaz olarak karşımıza çıkıyor. Hala birçok rengi ve çeşidi bulunan havuç,çiftçiler tarafından lezzetlendirilip günümüze sunuldu.
Avokado
Avokado, M.Ö 3000 yılında Aztekler tarafından evcilleştirildi. Aztekler bu meyveye ‘orman yağı’ diyorlardı. Başlangıçta yalnızca ezip, kumla karıştırarak ilaç olarak kullanılıyordu.
Ananas
Ananas’ın anavatanı Güney Amerika olarak biliniyor. Yabanî ananasın daha taneli, daha az sulu ve tohumlu olduğu söyleniyor. Bu ananas tipi Güney Afrika’da hala yetiştiriliyor. Evcilleşirilmesiyle birlikte tropikal bölgelerde vakitle ticari bir eser haline geliyor.
Portakal
Şu an yediğimiz portakal üzere sulu ve iştah açıcı olmayan yırtıcı portakallar görünümüyle dikkat çekiyor. Ağaçlardan çok, çalıların ortasında toplanıyordu. 8 milyon yıl evvel çok değerli olan portakallar yalnızca himalayaların eteklerinde yetişiyordu.
Yeşil kabuklu ve çamurumsu, vıcık bir iç yapıyasahipti. Büyük estetik değişime uğratılan portakallar günümüzde turuncu bir hal almıştır ve epey lezzetlidir.
Patates
Patates, dünya tarihini değiştiren bitkiler ortasında yerini almış durumda. Çok kapsamlı bir geçmişi olan patates bugünkü Orta Amerika’dan Güneye hakikat gidenbir seyahati sahip. Patatesin 200’e yakın çeşidi olduğu söyleniyor.
Günümüzde ise 120’ye yakın çeşidi hala üretiliyor. Çağdaş patatesleri incelediğimiz de ise yalnızca sarı renge dönüştüklerini ve boyutlarının büyüdüğünü görüyoruz.
Domates
Neredeyse her yemeğe yakışan domatesin tarihteki birinci hali çok herkesi şaşkına uğratıyor. Tarihteki birinci yırtıcı domateslerin boyutu hayli küçüktü. Tadının ise gök erik ya da çağla kadar ekşi olduğu söyleniyor.
Günümüzdeki haline nazaran daha kalın ve tüylü kabuklara sahipti. Ayrıyeten Avrupa’da zehirli olduklarına inanılıyordu ve çok uzun bir müddet süs bitkisi olarak yetiştirilmişti.
