Üretiminde su ve şekerin yanında darı, mısır, arpa, çavdar, yulaf ve buna misal materyallerden en az biri kullanılarak elde edilen boza; soğuk havalarda insanların içini ısıtan ve güç veren bir içecek olarak biliniyor.
B vitamini bakımından epeyce varlıklı olan ve uzmanlar tarafından anne sütünü arttırdığı belirtilen boza, ekseriyetle tarçın ve leblebi eşliğinde tüketiliyor.
Soğuk havalarda hem bünyesini güçlü tutmak hem de bu klâsik lezzetin tadına varmak isteyenler soluğu bozacılarda alıyor.
Bozanın ortaya çıkışının 9 bin yıl önceye, Mezopotamya’ya dayandığı ve akabinde tüccar gemilerince tüm dünyaya yayıldığı sav ediliyor.
Söz kökeni Farsça “bûza/bûze” sözünden gelen boza, günümüzde pek çok farklı lisanda benzeri isimlerle karşımıza çıkıyor. 27 yıldır Eskişehir’de bir boza firmasında çalışan Özbek Özkonak, kışın insanların bozaya daha çok ilgi ettiğini söyledi.
Özkonak, “Eskiden kış aylarında sokak ortalarında devamlı bozacıların olması, kış mevsiminde boza içilmesini bir gelenek haline getirmiş. Boza sıcağı pek sevmez, o yüzden yazın bozayı korumak biraz daha sıkıntı oluyor. Kış şartlarındaysa bozayı koruma etmek daha kolay” dedi.
‘Fatih Sultan Mehmet bozayı çok severdi’
Osmanlı Devleti’nde 300’ün üzerinde bozahane olduğu Evliya Çelebi’nin Seyahatnamesi’nde yer alırken Fatih Sultan Mehmet’in de bozaya düşkün olduğu saray defterlerindeki kayıtlarda görülüyor.
Bozanın birçok markette bulunan bir eser olduğundan bahsederek sözlerine devam eden Özkonak da “Boza kışın birçok markette bulunan bir eser. Burada ürettiğimiz bozalar ise katkısız olması sebebiyle tat olarak farklı olduğu için yurt dışına bile sıkça götürülüyor.
Bizimkinin farkı doğal olması ve kollayıcı unsur içermemesidir. Bu türlü olunca da raf ömrü çok uzun olmuyor fakat bozada gözetici husus olduğu vakit tat değişimi yaşanıyor” diye konuştu.
Ekşi bozayı bozuk sanıyorlar fakat…
Bozanın şeker oranına nazaran ekşiliğinin değişkenlik göstereceğini belirten Özbek Özkonak, bozadan ekşi tat alındığı vakit eseri bozuk sanan müşterilerinin olduğunu söyledi.
Eskişehirli Özkonak, “Bozanın ekşi olması bozuk olduğu manasına gelmez. Ekşi boza doğal bir halde mayalandığı için daha yararlıdır ancak halkımız tatlı bozayı daha çok seviyor” açıklamasında bulundu.
Virüsten ötürü paket siparişler arttı
“İnsanlar bardaktan alıp içmek yerine paket alıp gitmek, çabucak dükkândan çıkmak üzere tahliller üretiyor. Dükkanda yoğunluk olmuyor fakat paket alımları arttığı için işlerimiz o istikamete kaydı. Lakin elbette geçen yıla kıyasla bir düşüş yaşıyoruz.
Boza üretiminde hammadde olarak mısır kullanıyoruz. Öbür bakliyat eserleriyle de yapılabilir, mesela darı da kullanılabilir fakat bizim tercihimiz mısır.
Boza, mayalandırma basamağı olan bir eser. Kaynama, dinlendirme, karıştırma, süzme üzere süreçlerin akabinde son olarak şekerleme kademesi geliyor.
Ondan sonra da bozayı müşterilere sunuyoruz. Bardak fiyatımız 3, kilo fiyatımız ise 12 lira.”
