Zihin üzerine 20’den fazla kitap yazan Dr. Richard Restak, onlarca yıllık tecrübesi doğrultusunda hafıza problemlerinin nasıl önüne geçilebileceğini açıkladı.
Alzheimer üzere hafıza problemlerine neden olan hastalıklar, çağın en korkutucu hastalıkları ortasında görülürken uzmanlar da her gün zihinsel sıhhati ve hafızayı korumak için neler yapılabileceğine dair açıklamalarda bulunuyor.
Son olarak da George Washington Üniversitesi Hastanesi Tıp ve Sıhhat Fakültesi’nde nörolog ve klinik profesör olan sinirbilimci Dr. Richard Restak hafızayı korumak için birbirinden değerli ipuçlarını açıkladı.
Dünyaca ünlü hekim, hafızada yaşanan zayıflamanın kaçınılmaz olmadığını ileri sürüyor ve son kitabında (The Complete Guide to Memory: The Science of Strengthening Your Mind) hafızayı güçlendirmeye yardımcı olabilecek tavsiyelerde bulunuyor.
Dr. Restak, önerdiği antrenmanların her gün yapılması gerektiğine dikkat çekiyor. Ünlü tabip; tüm hafıza maharetlerini güçlendirmenin, daha sonraki hafıza meselelerini önlemenin anahtarı olduğunu da belirtiyor.
Sağlıklı bir hafıza geliştirmek ve sürdürmek için Dr. Restak’ın önerdiği ipuçlarından kimileri şu halde:
1- DİKKATİNİZİ DAHA ÇOK VERİN
Bazı hafıza sorunları düşünüldüğünün tersine zayıflayan bir bellekten değil, dikkat eksikliğinden kaynaklanır. Örneğin, kalabalık bir ortamda tanıştığınız birinin ismini unuttuysanız, bunun nedeni o sırada birkaç şahısla konuşuyor olmanız ve onunla tanıştığınızda gereğince dikkatinizi vermemiş olmanız.
Dr. Restak, dikkat eksikliğinin hafızaya tesirini; “Dikkatsizlik, hafıza zahmetlerinin en büyük nedenidir. Bu, belleği gerçek bir halde kodlamadığınız manasına gelir” diye açıklıyor.
Dr. Restak, yeni tanışılan bir ismi ya da kavramı görselleştirmeye çalışmanın faydalı olabileceğini belirtiyor: “Bir isim üzere yeni bilgiler öğrenirken dikkat etmenin bir yolu kelimeyi görselleştirmek. Sözle alakalı bir resme sahip olmak, hatırlamayı kolaylaştırabilir.”
2- HAFIZAYA YÖNELİK İDMANLAR YAPIN
Dr. Restak, gündelik hayatta işlerinizi yaparken uygulayabileceğiniz pek çok antrenman olduğunu söylüyor: “Örneğin; market listenizi oluşturup ezberleyebilirsiniz. Markete gittiğinizde de listenizi (veya telefonunuza kaydettiğiniz notu) otomatik olarak çıkarmak yerine, her şeyi hafızanızdakilere nazaran alın.”
Ünlü hekim, markete gitmeyenler için ise yemek tanımlarını ezberlemelerini öneriyor ve sık yemek yapmanın aslında hafızayı geliştirmek için şahane bir yol olduğunu belirtiyor.
Dr. Restak, günlük hayatta hafızayı faal hale getirebilecek idmanlar için GPS kullanmamayı da öneriyor: “Arada bir, GPS’inizi açmadan otomobile binin ve hafızanıza nazaran sokaklarda gezinmeye çalışın.”
Yeni bir araştırmaya nazaran; vakit içinde GPS’i daha sık kullanan şahısların üç yıl sonra uzamsal belleklerinde daha keskin bir bilişsel düşüş gösterdiği ileri sürüldü.
3- DAHA FAZLA KİTAP OKUYUN
Dr. Restak’a nazaran hafıza problemlerinin birinci göstergelerinden biri kurgudan vazgeçmek: “İnsanlar, hafıza problemleri yaşamaya başladıklarında, kurgusal olmayan okumaya geçme eğilimindeler.”
Dr. Restak; kurgunun, metinle faal bir formda ilgilenmeyi gerektirdiğini fark ettiğini anlatıyor: “Sayfa 11’e geldiğinizde karakterin Sayfa 3’te ne yaptığını hatırlamanız gerekiyor.”
4- TEKNOLOJİYLE ORTANIZA UZAKLIK KOYUN
Ünlü hekim, teknolojinin sağladığı kolaylığın zihinsel yetenekleri vakitle köreltebileceğini ileri sürüyor: “Her şeyi telefonunuzda saklamak, ‘bilmiyorsunuz’ manasına gelir. Bir cep telefonu kamerası tüm işi sizin yerinize yapabiliyorken, neden odaklanmaya, konsantre olmaya ve bir şeyi görselleştirmek için efor sarf etmeye uğraşasınız ki?”
Ayrıca, teknolojinin yarattığı bir öteki sorun da odağımızı uzaklaştırması: “Günümüzde hafızanın en büyük mahzuru dikkat dağınıklığı. Bu araçların birden fazla, onları kullanan kişiyi bağımlı kılmak hedefiyle tasarlandığından ve çoklukla dikkatimiz dağılır. Bugün beşerler Netflix izlerken, bir arkadaşıyla konuşurken yahut sokakta yürürken e-postalarını denetim edebilir. Tüm bunlar, anıları kodlamak için kritik olan şu ana odaklanmamızı engelliyor.”
5- RUH SIHHATİNİZ İÇİN TAKVİYE ALIN
Ruh halinin hafıza üzerinde tesiri düşünüldüğünden çok daha fazla. Örneğin, depresyon hafızayı büyük ölçüde azaltabilir. Dr. Restak, “Hafıza sıkıntıları nedeniyle nörologlara sevk edilen şahıslar ortasında en büyük nedenlerden biri depresyondur” dedi.
Dr. Restak’a nazaran; duygusal durum, hatırlanan anıların tipini de etkiliyor. Hipokampus (veya Dr. Restak’a nazaran bellek giriş merkezi) ve amigdala (beynin hisleri ve duygusal davranışları yöneten kısmı) kontaklı. “Yani; makus bir ruh halindeyken yahut depresyondayken, üzücü şeyleri hatırlama eğilimindeyiz. Depresyonu tedavi etmek, çoklukla hafızayı da geri yükler.”
HANGİSİ HAFIZA MESELESİNE İŞARET EDİYOR?
Dr. Restak, her sorunun hafızadaki kayıplara işaret etmeyeceğine de dikkat çekiyor. “Örneğin, kalabalık bir yerde otomobilinizi nereye park ettiğinizi hatırlamamak epeyce olağan. Bununla birlikte, park yerine nasıl geldiğinizi unutmak, muhtemel hafıza meselelerine işaret eder.”
Dr. Restak bu durumu şu sözlerle özetliyor: “Neyin tasa verici olması gerektiğini bilmenin kolay bir tahlili yok. Bunların birden fazla bağlama bağlı. Örneğin, otelinizin oda numarasını unutmanız olağan, fakat dairenizin adresini değil. Telaşınız varsa, bir tıp uzmanına danışmak en güzeli.”
